Jail - I

Thil ho mai mai ka’n sawi teh ang. Politician leh ram hruaitu ka ngaihsan deuh deuh ho hi Jail bang zut tawh an lo ni fur mai a, Jail hi a chhan tha tak a awm chuan tan hreh em em tur pawh a lo nih loh hi; tih ngaihdan te ka neih phah ta hial a.

               Ka tleirawl lai hian keipawh mi ropui te dungthulin jail hi ka tang ve tawh a, ka tan chhan erawh chu, ram siam that duh vang leh thildang chhan tha tak phei chu a ni ta chiah lo deuh a. kan college kal lai exam zo, in lam a chawlh rawn hmang  thawveng lutuk vakvel kha a ni deuh ber mai.

'Ka pinic e' te kha kan tia, “Insual bur bura ruaithehna in ai chuan Inrem taka chaw thing bâr khat eina a tha zawk.” tih thufing te kha kan lo mang nghilh ta roh pek a, haw kawng ah te chuan kan la in tin ta uaih uaih mai a. Vanduaithlak tak maiin police rual khat zet tei rawlai mai mai nen kan in nang ching zui leh ta nghal a, min tingmit ta dial a. A tuk lamah roreltu hma ah kan inlan a, thildang tel lem lo pawhin kan rim diklo ringawt pawh jail bang zutna tham kha a lo ni bawk sia, chawl hahdam turin Jail lamah min thlah liam ta dial a. A no zual pahnih khat kha chu an chhung te khan an rawn la chhuak mai a, ka chhungte ve kha chuan ‘tawn hriat ngah hi finna a ni’ an ti deuh ni tur a ni, pip e pup e an rawn ti lo.

Tang phurhna motor phui tha tak maiin min phur liam a, Jail office kawtzawl ah chuan a vawikhatna atan min han chhiar a, office ah kan hming leh tuldang te min lo ziak lut a, min buk a, kan san zawng an teh bawk a, min dap a, kan pawisa ah te min laksak a, fel takin an chhinchhiah thlap a. kan awmna tur ward te an tih fel hnu chuan kawmawl bal pui pui an vawm vum thur chu min kawhhmuh a, a tha deuh deuh pathum ka thlang a, thlan tur a vang kher mai, a thar tirh atangin vawikhatmah la suk loh tih hriat ngawih ngawih vek a ni, a tet nasa lo deuh thlan chu a ni deuh mai, no lianpui leh thleng min pe leh tawp a.Tichuan, duhthlan theina ka lo neih ve thin ang chi zawng zawng deuh thaw chu a tawp chawpchilh nghal ta vek bawk a.

Thim hnu a lut kan ni bawk a, jail warder pakhat kan zui a, kan tanna ward tur lam ah kan kal ta thliah thliah a, ka awmna tur chu Ward- VI B a lo ni a, ward dang anglo takin khum awm lovin chhuat ah an lo mu vek a, mi sawmli dawn lai an lo awmsa a, mi pali panga vel tih loh chu an vai chuan an balh hmel vek mai. A then chuan mi lo melh hru a, a then chuan  en pawh min lo en lo hian an thiltih lai an lo ti miah miah thung a. Kawngkhar te an kalh fel a, jail warder te an kal fel hnu chuan a lut thar ho zawng chu min din tlar tir a, thil kalphung te leh awmdan te min han hrilh hlawm a, tih tur leh tih loh tur a lo awm teuh mai. A mal te te in mahni hming leh veng leh tan chhan te sawi tur a ni a, ka sawi hun a lo thleng ve a, ka din dawn lai chuan midang hnunglam atang chuan pakhat hian, “Nang chu a ngailo, thu raw” min rawn ti a, mak ka ti kher mai, a sawitu ka hmu chiang thei bawk si lova, ka ngaih te a tha lo rum rum mai.

( Ka peih tawh lo, peih hun a chhunzawm ah)

Pangpar Mal

 Pangpar mal te hi leiah a lo tla nget reuh a, a ro rep reuh lehnghal a..

  Ka la a, ka enchiang a ka rilru in ti hian ka ngaihtuah ta mai mai a. He pangpar lo insiamna tur a Pathian thil remkhawm nasat zia hi, a kung a awm hmasak a ngai a, a kung chuan leitha leh nieng te leh tui te a mamawh vek a, ni eng awm tur chuan ni a awm a ngai a, ni eng a tawk chauh va hmu tur chuan ni leh khawvel inkar hlat zawng hi dik tak a dah a ngai a, a tawk chiah a an inhip tawn theih nan gravity tawk chiah an neih a lo ngai ve zel a. 

    Chung zawng zawng a lo awm theih nan chuan solar system naran ni lo, life support thei a awmthei nan galaxy siam a lo ngai leh a, galaxy te pawh a lo awm theih nan tiin big bang theory te thleng thlengin ka ngaihtuah ta a.

     Chuan khing ho zawng zawng dik leh felfai tak a rem khawm a nih hnu chuan he pangpar hi a lo par chhuak thei ta chauh a ni.

    Ni hnih khat lek ah a vuaiin a ro leh vek si a........

Inkhawm Report Tawi

        Meizial an paih sup sup mai, Biakin kan thleng hnai tawh a ni. Biakin pawn ah chuan rawlthar fai ving veng te hian min lo chiau au; min duhsak hrep a niang chu, khuang vawtu thutna hnunglam tlar thumna ah min nghat rup mai.

        Kan zai dup dup mai, kei leh keilo ang takin ka hla bass thiam zawng kan sa bawk a, ka duhthawh ve khawp mai. Dar a ri a, inkhawm tan a ni, hruaitu a lo ding a, thu tha pui mai a chhiar dap dap a, ropui tak a ni, mahse eng thu nge a chhiar kha ka hre chuak zo leh tawh pek lo!

        Ziaktu an sawm a khunkhan takin kohhran mite hriat tur a puang zat zat mai, a puan hnem reuh nen a ziak a bih mang der lo, a fakawm phian, news puangtu a tan a tha phian ta ve ang.

        Thawhlawm an khawn ta, kan veng tleirawl hmel lamah pawh a zia pawl hlir kha zei tak maiin an lo chhuak a, felfai takin an insem darh sang sang a, tlar hnunglam atangin an rawn khawn a, a mimir naran hovin a background music ang reng atan hla kan lo sa ho leh a, kan tlar a thlawhlawm rawn khawntu chu a che lo reuh khawp mai, ka bula thu hian pawisa chu ngah hmel deuh se chuan ka thlawhlawm bak hi puk belh sak ka duh rum rum mai, ‘A thilsiam te chu a en a, tha a ti em em a’ tih te kha; awm hliah hliahin ka’n hre thar leh a, Kan Lalpa hi ka dem mawlh lo.

        Urhsun takin kan thlawhlawm lakkhawm chu kohhhran puipa pakhatin a hlan thianghlim a, eiruk sum leh sum thianghlim lo pawh ngaiteh, an lo thianghlim ta!

        Thusawitu an sawm a, pulpit ah chuan a lawn a, hun duhawm tak kohhran ten an ruatsak chu lawmthu rei fe an sawi hmasa te te a, kohhran upa ho thutna lam ka va melh a, upa pathum chu an mutthlu chiang mai, pahnih dang leh chu an muthlu nge muthlu lo hriat har takin an awm thung a, pakhat chuan eng emaw ni lekhabute ah a ziak mawlh mawlh mai thung a, engnge a ziah ka hre lo, thil pawimawh tawpthang ni ngei tur a ni, inkhawm lai a ziah ngai ta chu, dang chu an tha e.

        Mipui han phu deuh suau ah ka harh hlawl mai, kan upa te hnung zuiin ka lo muthlu ve a nih dawn hi. Pathian kan fak leh chawimawi nan hla sa turin an lo ding vek tawh a, inthlahrung der takin ka ding a, kan zai a, he mi a kan hlasak hi chu ka bass thiam ta lo. Pastor in malsawmna nen thlap in inkhawmna a ti tawp a, kan bang ta. Inkhawm hi chu a va inchhir awm loh tak em, inkhawm ve lo ho hian inkhawmna chang hi hre ve mawlh teh u.

Chhawkhlei Par

Phawngpui tlang ( Blue Mountain ) a chhawkhlei par leh far pak, far pak tih a pak hi Lai tawngin pakhat tihna an ti, helai hmunah hian hmanlai chuan far kungkhat a mal din thin a ni awm e, tunah chuan an phun belh tawh, Phawngpui tlang chhip thlen hma a mi a ni e..

 Chhawkhlei par

Chhawkhlei par

Ni enkhalh zawngin

Far pak

Farpak

Nauban Par

A Hun Lova Zu In

    Chhungte hriat hlau em em in zankhaw tairekah mahni room ka’n han pan tham tham a, chutah thawm dim em emin kan han mu zan mai thin kha chu, tun hnu a ngaihtuah leh hi chuan a lunglenthlak lamah te pawh a kal ve thei deuh.

    Khatia thawm dim viau kha thil dang teh lua vang ni lovin, zu inruk zeuh zeuh thin vang kha a ni pek a, a hunlai kha chuan a pawimawh theih khawp mai, thawmdim nan pheihkhawk pawh bun lut ngam lovin ka’n han khai lut ve tawk tawk a, chhungte’n light min han tih en sak thut mai thin kha chu posi kha a nalh lo duh ve ngawt mai. Tum loh deuhvin mut dawn a ruaiah thutha tak tak leh Bible chang tlem a zawng hi kan hriat belh leh thin.

    Zankhat phei kha chu thiante nen kan ti liam liam a, kan duhthawh tulh tulh a, zan dar sawm pakhat pel rawk khan kan khawsa pek a, chutah haw a lo hun a, zan dang ang bawkin thawm dim tawkin gate ka hawng a, ka pheihkhawk ka phelh a, khawngkhar kha uluk tawkin ri lo thei ang ber turin ka hawng a, ka rinloh deuh maiin kan thenawm nu leh ka chhungte chu an lo thu thup mai pek a, ka pa chuan ‘I lova ho har ve, hei I nute hi an thiannu fapa a thi a, kal an duh a, an lo nghak reng tawh che a nia’ a lo ti ta mai a, ka pheikhawk khai te chu a langsar ta lurh lurh mai a,  an melh deuh thup mai leh nghal a, engnge ka sawi pawh chiang mang lovin bathroom lamah ka lut nghal a, ka ha ka nawt, mouthwash ka hmang, a theih dan danin ka zu in rim chu thup ka tum a, sabon te chu hmuam chhuah tak mai hi nap a. Mi lah  chu an tur peih hrep lehnghal a.

    Min tur sek takah chuan ka insiam a, mitthi in ah chuan kan in hruai ta nge nge a. An lo zai dup dup mai a, pawnah chuan han tawp san mai ka tum lai tak chuan an veng mitthi in usher ah pawh an convener a in vuah chawp ngat khan ring tawk tak hian ‘Helam aw’ tih leh min kaih luh chu a rual nghal ngawt mai pek a, tum loh deuh in khuang pu hnaih zet maiah chuan ka inthiat ve ta vung a. 

    Hla chu an sa dup dup reng a, mahse keizawng ka zai ngam ve lo, ka rim chu an hria ang tih hlau reng rengin ka thaw tha ngam lo. Tun ang te hi chu ni tawh ila chuan ka chhuak nal nal tur hi a nia, tleirawl lai kha chuan a lo zahzum theih khawp mai ni tur a ni, ka chhuak ngam lo reng reng. Thut hmunah chuan ka inthlahrung tawkin ka kimki reng ringawt mai a ni, ka rilru-in ka nu te ka ngei a, a chang leh kan thenawm nu te ka ngei a, a mithhi te chu ka ngei thul, tuma hriatpui loh khan ka hah hluah hluah mai a ni.

     Khawvar dawn ah ar a rawn khuang a, chu arpa han khuan dan lah chu an ngeiawm em em mai lehnghal a “Tu te nge zu ruuuiiii” ti kherin zu han khuang a maw le! A hun lova zu in hi chu sim chi a ni.

Tisa leh Thisen

            Inchung chip zum tak a ni, a chung chu a zau hua a, mihring ṭhutna tur a inrem khat ṭhup a, a hmalamah chuan maicham hlui leh un tak mai a awm a. Ṭhuhna tur a an rem ah chuan ngawi rengin mi tam tak an ṭhu bawk a, a reh ṭhuap mai.

            Maicham chung zawn bangah chuan khawvel awm chhung a mihring sawisakna hmanrua rathlak ber pawl tur hi a in tar a, chu in-nghaisakna hmanrua ah chuan mihring sawisak lai mek a awm bawk a, a thisen te chu a luang nguai mai.

            Chutia mipui tam tak ngawi reng a kan ṭhut ṭhup lai chuan, maicham aṭang chuan puithiam kawrfual dulh mai ha chu a lo dingchhuak a, lehkhabu lianpui mai chhah tak mai chu a keu va, chu lehkhabu a mi chu  khunkhan tak main a han chhiar ta a, a chhiar zawh chuan mipui chan a nemnghehna nan kan lo chhawn dual a. Puithiam chuan vanlamah kutpharin eng eng emaw a han cham kual leh a, a tawp ah mipui chuan kan lo zawm leh dual a.

            Mipui lam chu kan reh ṭhup a, maicham lamah thung chuan puithiam leh a ṭuihhruai ho chuan maicham hma dawhkan a an thil dah chu uluk tak leh khunkhan em em mai hian a khuhna an hlip a, maicham dawhkan chu an din hual a, eng emawni hi an chham sep sep a, a mal te te in maicham a thil chu la in an ei ta a, puithiam chuan eng emawni a han chham pual leh a, a ngai ang bawkin maicham a mi thil chu an la a an in ve  ta thung a.

            Mipui lam chuan ngawi rengin puithiam leh amah ṭawiawm tu te chetla chu kan lo thlir ṭhap a, a reh kher mai. Puithiam leh a hoten an tih tur ang an tih zawh chuan puithiam chuan mipui lam chu min rawn chhawn a, an chhampual leh a, a hote an in sem darh a, urhsun takin maicham a thil chu mipui te min rawn sem ve ta a.

A hmasa in eitur min rawn pe a, an eitur min rawn pek chu maicham chuang a sawisak tuar mek tisa/taksa chu a lo ni reng mai a, ka sir a mi te chuan ngawi rengin an ei a, maimichhingin thu an chham melh melh a, an tihdan entawn chuan eitur chu ka la a, ka ka-ah ka dah a, ka maimichhing a ka chham ve ta a, chumi hnu deuh ah chuan no te reuh te hian intur min rawn pe leh a, chu pawh chu a hma ang tho khan ka bul a mite chuan an in a, an maimichhing a an phun leh ta sep sep a, intur min pek chu ka’n enchiang a, maichham chunga an ngaisak pa thisen chu a lo ni reng mai a, chu pawh chu ka in a midang tih dan chuan ka chham ve ta zel bawk a… sacrament hi ei ve fo tur a ni tih chu ka rilru ah a lo awm a.

September 19, 2011 Tlailam

Rih Dil

Buluih Par

Buluih par, phone camera a lak..